Ἡ »Μεγάλη Ἑβδομάδα» τοῦ Ἁγίου Δημητρίου ἀναβίωσε πλέον στόν πάνσεπτο Ναό του στήν Θεσσαλονίκη ἐδῶ καί ἀρκετά χρόνια τώρα, χάρις στήν ἀγάπη, τήν ἐπιμονή καί τήν θέληση τοῦ Μακαριστοῦ Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυροῦ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ τοῦ Β΄.
Ἡ Ἐκκλησία τῶν Θεσσαλονικέων γιορτάζει μέ Βυζαντινή καί πολύ μεγαλοπρέπεια γιά μιά ὁλόκληρη ἑβδομάδα τόν Πολιοῦχο καί προστάτη της Ἅγιο Μεγαλομάρτυρα τοῦ Χριστοῦ Δημήτριο. Ὁ συνεορτασμός τοῦ Ἁγίου Δημητρίου μετά τῆς Παναγίας ἄρχισε νά ξαναγιορτάζεται ἀπό τό 1985, ὅταν ἡ Θεσσαλονίκη γιόρτασε τά 2.300 χρόνια τῶν γενεθλίων της. Ὁ συνεορτασμός γινόταν στόν ἱερό ναό τῆς Παναγίας Ἀχειροποιήτου κατά τόν 14ο αἰῶνα, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Νομοφύλαξ καί Κριτής τῆς Θεσσαλονίκης Κωνσταντῖνος Ἀρμενόπουλος.
Ὁ Κωνσταντῖνος Ἀρμενόπουλος ἐξηγῶντας γιατί μόνον ἡ Θεσσαλονίκη «συνεορτάζειν ἔγνω καί συγγεραίρειν τῇ Θεομήτορι τόν ταύτης πολιοῦχον, τό μέγα τῶν μαρτύρων κλέος» τόν Ἅγιο Δημήτριο, γράφει: «Τῇ Πανάγνῳ τόν καί τήν ψυχήν ἁγνόν καί τό σῶμα συνανυμνεῖσθαι Δημήτριον». Διότι ὁ Δημήτριος «τῇ τῆς Παρθενίας μέν ἁγνείᾳ πρός ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς καλῶς συμβεβηκώς ἐν γῇ τοῖς ἐπουρανίοις τοῖς ἀΰλοις, μετά σώματος ἀνταγωνιζόμενος καί τῷ δι’ αἵματος δέ ἠγνισμένος ἐστί καί μαρτυρίου λουτρῷ ὅ παντός ἐν τῇ ψυχῇ ρυπτικώτερόν ἐστιν ὑσσώπου, ὅσο μηδέ ρύποις, φασίν, ἔτι δευτέροις μολύνεται, τῇ τῶν οὐρανῶν ὑψηλοτέρᾳ, τόν οὐράνιον ἐπί γῆς ὀφθέντα καί τοῖς οὐρανοῖς καί τότε καί νῦν ἐμπολιτευόμενον ἄνθρωπον, ὅτε καί τῆς ἀνθρωπείας ἀπηυτομόληκεν οὔπω φύσεως» = «Εἶναι πρέπον, λοιπόν, νά ἀναπέμπουμε ὕμνους στό Δημήτριο, τόν ἁγνό στήν ψυχή καί στό σῶμα, μαζί μέ τήν Παναγία. Γιά τό λόγο ὅτι ὁ Δημήτριος, ἀφοῦ συμβίβασε στή γῆ μέ ὡραῖο τρόπο τήν ἁγνότητα τῆς παρθενίας καί τίς ἄλλες ἀρετές μαζί μέ τά ἄυλα ἐπουράνια, ἀνταγωνίστηκε μέ τό σῶμα. Καί εἶναι ἐξαγνισμένος καί λουσμένος στό μαρτυρικό του αἷμα, πρᾶγμα τό ὁποῖο εἶναι πιό καθαρτικό στήν ψυχή ἀπό κάθε ἀρωματικό φυτό, ὅσο ἀκόμα δέν μολύνεται γιά δεύτερη φορά, ὅπως λένε, συγκρίνεται μέ τήν ὑψηλοτέραν τῶν οὐρανῶν καί τόν οὐράνιο ἄνθρωπο πού φάνηκε στή γῆ καί τόν πολίτη τοῦ οὐρανοῦ καί τότε καί τώρα, ὅταν δέν εἶχε ἀκόμη ἀποχωρισθεῖ ἀπό τήν ἀνθρώπινη φύση».
Ἀπό τίς ὁμιλίες τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ καί τοῦ Κωνσταντίνου Ἀρμενόπουλου καθώς καί ἐκ τοῦ Ἁγίου Συμεών Θεσσαλονίκης τήν «Ἀκριβῆ Διάταξιν τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Δημητρίου» γνωρίζουμε ὅτι ἡ γιορτή τοῦ Ἁγίου Δημητρίου ἄρχιζε μέ συγκέντρωση στό Ναό τῆς «Παναγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου τῆς Καταφυγῆς». Ἀπό τήν Καταφυγή ἄρχιζε ἡ μεγαλειώδης καί ἀνεπανάληπτη πρός τιμήν τοῦ Μάρτυρος Ἱερά καί θεία πομπή «ἧς οὐδέποτε παρ’ οὐδέσιν ἐξ ἴσου γέγονεν, ἡ ἐγγύς, οὐδ’ οὕτω κατ’ αὐτήν μεγαλοπρεπής» = «τέτοια πομπή δέν ἔχει γίνει ποτέ ἀπό κανένα ἴση οὔτε παραπλήσια πρός αὐτήν ὡς πρός τήν μεγαλοπρέπεια», καί στήν ὁποία συμμετεῖχε «ξύμπασα ἡ πόλις… τό τούτου χριστομίμητον ἐξεικονίζουσα πάθος καί τήν ἐκεῖθεν εἰς τό μαρτύρων αὐτοῦ μετά πομπῆς ἀγωγήν» = «ὁλόκληρη ἡ πόλη… εἰκονίζοντας τό Χριστομίμητο πάθος καί ἀπ’ ἐκεῖ μέ πομπή ἔφθανε στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου του». Κατά τόν Κωνσταντῖνο Ἀρμενόπουλον, ἡ πομπή σταματοῦσε στό Ναό τῆς Παναγίας Ἀχειροποιήτου, ὅπου ἐτελεῖτο ὁ Ἑσπερινός τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Δημητρίου καί ἐξεφωνεῖτο ἀπό διακεκριμένον ρήτορα ὁ πανηγυρικός πρός τιμήν τοῦ Μεγαλομάρτυρος ἐνῷ ἡ κυρίως ἑορτή γινόταν στό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου κατά τήν ὁποία μιλοῦσε πάντα ὁ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης.
Κατά τόν ἅγιο Συμεών τόν Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, ἐπί τῆς ἐποχῆς τοῦ ὁποίου ἡ ἑορτή προφανῶς εἶχε ὑποστεῖ μερικές μεταρρυθμίσεις ἐνδεχομένως ἐπί τό ἁπλούστερο καί νά παραλείφθηκε ἡ στάση καί ὁ ἑσπερινός στό Ναό τῆς Ἀχειροποιήτου, ἕνας δέ πρῶτος ἑσπερινός γινόταν στό Ναό τῆς Παναγίας Καταφυγῆς. Μετά ξεκινοῦσε ἡ λιτανεία καί κατέληγε στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ὅπου ἐτελεῖτο ὁ Μέγας πανηγυρικός ἑσπερινός, ἡ ἀγρυπνία καί ἡ θεία Λειτουργία.
