Ο πρώτος Ναός του Προφήτη Ηλία βρισκόταν στην περιοχή του Κρυονερίου στην Άνω Τούμπα, περιοχή την οποία εγκατέλειψαν οι κάτοικοι λόγω φιδιών και μετακινήθηκαν στην περιοχή της Νέας Παναγίας, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Για αρκετά χρόνια τιμούσαν εκεί τον Προφήτη Ηλία, έχοντας μεταφέρει, μεταξύ των άλλων, και την μεγάλη και ιστορική εικόνα του Αγίου, η οποία μέχρι σήμερα φυλάσσεται εκεί. 

Στις αρχές του 19ου αιώνος, στη θέση όπου βρίσκεται και σήμερα ο Ιερός Ναός, χτίσθηκε ο πρώτος μικρότερος Ναός του Προφήτη Ηλία. Λόγω της ραγδαίας πληθυσμιακής αύξησης της περιοχής, κρίθηκε αναγκαίο να κατεδαφιστεί και στη θέση του χτίστηκε ο σημερινός Ναός. Η θεμελίωση έγινε το 1926 και εγκαινιάστηκε από τον μακαριστό Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κυρό Γεννάδιο στις 28 Νοεμβρίου του 1935. Από τον παλαιό Ναό διατηρήθηκε μόνο το κωδωνοστάσιο, χτίσμα του 1854, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο από την αρχαιολογική υπηρεσία.

Από τον παλαιό ναό διατηρήθηκε μόνο το κωδωνοστάσιο, με εντοιχισμένα λιθανάγραφα, χτίσμα του 1854, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Από τον παλαιό Ναό σώζονται επίσης 2 μαρμάρινα κιονόκρανα, ο αρχιερατικός θρόνος του 1837, το μεγάλο προσκυνητάρι του 1902 και πάνω από εκατό φορητές εικόνες διαφόρων μεγεθών και παραστάσεων. Οι περισσότερες είναι έργα του 19ου αιώνος. Πολλές εξ αυτών φυλάσσονται στο ενοριακό εκκλησιαστικό μουσείο, το οποίο δημιουργήθηκε το έτος 2005 και ορισμένες κοσμούν το τέμπλο, τα προσκυνητάρια του κυρίως Ναού και του νάρθηκα, καθώς και τα παρεκκλήσια. Χαρακτηριστικές είναι οι πέντε ωραιότατες εικόνες, μεγάλου μεγέθους, του προστάτου της ενορίας Προφήτου Ηλιού, έργα του 18ου και του 19ου αιώνος. Η μία κοσμεί το τέμπλο, η δεύτερη το μεγάλο και επιβλητικό προσκυνητάρι του νάρθηκα, η τρίτη το παρεκκλήσιο της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου, η τέταρτη το ενοριακό μουσείο και η τελευταία, σε σχήμα ημικυκλικό, τοποθετήθηκε το 2007 επάνω από την κεντρική είσοδο του Ιερού Ναού. Επίσης, σώζονται δύο υπέροχες εικόνες του Χριστού και της Παναγίας, έργα του 18ου αιώνος καθώς και παλαιός επιτάφιος, όλα ρωσικής τεχνοτροπίας. Οι δύο αυτές εικόνες κατά το έτος 2007 συντηρήθηκαν, όπως και πολλές ακόμα εικόνες, και τοποθετήθηκαν σε προσκυνητάρια στον κυρίως Ναό. 

Την 21η Σεπτεμβρίου 2014 εγκαινιάσθηκε το νέο Ενοριακό Εκκλησιαστικό Κειμηλιαρχείο «ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ Ο ΘΕΣΒΙΤΗΣ».

Ο σημερινός ναός είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής εμβαδού περίπου 600 τ.μ. με μεγάλο γυναικωνίτη περιμετρικά του ναού. Τα κλίτη χωρίζονται με 2 κιονοστοιχίες. Τη δεκαετία του `80 επεκτάθηκε ο ναός με την ανέγερση εξωνάρθηκα εμβαδού 200 τ.μ. στον οποίο υπάρχουν και δύο παρεκκλήσια, της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου με παλαιά και θαυματουργό εικόνα και του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος του Ιαματικού με τεμάχιο του Ιερού Λειψάνου και παλαιά εικόνα του Αγίου.

Ο κυρίως ναός αγιογραφήθηκε εξ ολοκλήρου τη δεκαετία του `90. Το 2007 ολοκληρώθηκε και η αγιογράφηση του γυναικωνίτη. Εντυπωσιακό είναι και το τέμπλο του Ιερού Ναού, το οποίο κατά έτος 2006 διακοσμήθηκε με γύψινα σχέδια και επιχρυσώθηκε.

Το 2012 ξεκίνησε το μεγάλο έργο της εξωτερικής αποκατάστασης του Ναού με την αφαίρεση των επιχρισμάτων και την αποκάλυψη της πέτρινης τοιχοποιίας. Παράλληλα αντικαταστάθηκαν και όλα τα κουφώματα με καλαίσθητα ξύλινα, τα οποία αναδεικνύουν το κάλλος του Ναού. Το 2014 πραγματοποιήθηκε και η λιθοεπένδυση του εξωνάρθηκα.
Το 1989 θεμελιώθηκε και το 1992 εγκαινιάστηκε το ενοριακό πνευματικό κέντρο πλησίον του Ιερού Ναού, το οποίο ανακαινίστηκε σε πρώτη φάση το 2005 και σε δεύτερη φάση το 2007 προκειμένου να εξυπηρετήσει τις πολλαπλές ανάγκες της μεγάλης αυτής ενορίας. Ο αριθμός των ενοριτών ξεπερνά σήμερα τις 50.000. 

Το ενοριακό πνευματικό κέντρο φιλοξενεί σήμερα πλήθος δραστηριοτήτων όπως κατηχητικά όλων των βαθμίδων, συνάξεις νέων, μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας για παιδιά δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, μαθήματα ξένων γλωσσών και εκμάθησης χρήσεως ηλεκτρονικών υπολογιστών, μαθήματα βυζαντινής και ευρωπαϊκής μουσικής, μαθήματα αγιογραφίας, εσπερινές ομιλίες, συνάξεις μελέτης Αγίας Γραφής, χορευτικά τμήματα, εκδηλώσεις και πολλά άλλα. Επίσης, από το 2005 λειτουργεί συσσίτιο απόρων. Την 20η Ιουλίου 2014 εγκαινιάσθηκε το νέο Ενοριακό Φιλανθρωπικό Κέντρο Σιτίσεως "Ο ΑΓΙΟΣ ΤΡΥΦΩΝ".

ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ

Στον Ιερό Ναό φυλάσσονται: τεμαχίου του Τιμίου Ξύλου καθώς και τα ιερά και χαριτόβρυτα λείψανα του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου, του Αγίου Παντελεήμονος του Ιαματικού, του Αγίου Τρύφωνος του Αναργύρου, της Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου, του Αγίου Παρθενίου επισκόπου Λαμψάκου του Ιαματικού, Αγίου Αντωνίου του εκ Βεροίας, του Αγίου Γρηγορίου του Καλλίδου, του Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκου, του Αγίου Παϊσίου του Μεγάλου, της Αγίας Ανυσίας, των εν Σινά και Ραϊθώ πατέρων,  του Οσίου Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου και της Αγίας Ελένης της Σινωπίτιδος.

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ

Ο Ιερός Ναός πανηγυρίζει κατά τις ακόλουθες εορτές:

Αγίου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου (21 Ιουλίου)

Αγίου Παντελεήμονος του Ιαματικού (27 Ιουλίου)

Αγίου Τρύφωνος του Αναργύρου (1 Φεβρουαρίου)

Αγίου Προφήτου Ελισσαίου μαθητού και διαδόχου του Προφήτου Ηλιού (14 Ιουνίου)

Παναγίας της Γοργοϋπηκόου (1 Οκτωβρίου) 

Αγίου Παρθενίου επισκόπου Λαμψάκου (7 Φεβρουαρίου)

Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου (28 Ιουλίου)

Αναλυτικότερες πληροφορίες για την ιστορία, τις δραστηριότητες, τις ιερές ακολουθίες, τη φιλανθρωπία και τις εκδηλώσεις του Ιερού μας Ναού μπορείτε να βρείτε στην παρούσα ιστοσελίδα μας www.profitisilias.com.gr ή να επικοινωνήσετε μαζί μας στο 2310300934.