Το Τριώδιο αποτελεί για την Εκκλησία την πνευματική άνοιξη. Όπως η φύση εισέρχεται την περίοδο αυτήν στην φάση της αναγέννησης, έτσι και η Εκκλησία μας εισάγει διά του Τριωδίου στην πνευματική μας αναγέννηση. Και όπως την άνοιξη κορυφώνονταν οι εορτές για την ανάσταση της φύσεως και την λύτρωσή της από τον μαρασμό και την φθορά, έτσι και την περίοδο του Τριωδίου κορυφώνεται η πνευματική προετοιμασία για τον εορτασμό της εορτής των εορτών, της Αναστάσεως, της λυτρώσεως δηλαδή του όλου ανθρώπου από την φθορά της αμαρτίας και από τον θάνατο.

Οι τα πάντα σοφώς διαταξάμενοι Πατέρες φρόντισαν βεβαίως η είσοδός μας στην κατ’ εξοχήν πνευματική αυτήν περίοδο να γίνεται ομαλά, ώστε και το πνεύμα να προετοιμάζεται με τις κατάλληλες ακολουθίες και το σώμα να ακολουθή με την αντίστοιχη προετοιμασία.

Γι’ αυτό η τριμερής διάταξη του Τριωδίου ομοιάζει με την αντίστοιχη διάκριση των μελών του ανθρωπίνου σώματος. Οι τέσσερις πρώτες Κυριακές του Τριωδίου -«τα άκρα»- προετοιμάζουν τα βήματά μας για την ανηφορική μας πορεία προς την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή -«τον κορμό»-, ώστε μετά από πέντε Κυριακές και διερχόμενοι από τον «λαιμό» της Κυριακής των Βαΐων να περάσωμε στην «κεφαλή», στην κορύφωση των Παθών και στην Ανάσταση.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να αντεπεξέλθουμε επιτυχώς στο αγωνιστικό αυτό πνευματικό στάδιο είναι ο εξοπλισμός μας με τις κατάλληλες αρετές, με κορυφαία την ταπείνωση, την εισαγωγική αλλά και καταληκτική αρετή του Τριωδίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το Τριώδιο ανοίγει με την «υψοποιό» ταπείνωση του Τελώνου και κλείνει με την υψίστη ταπείνωση του «υπηκόου μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού» Κυρίου μας. Μόνον που Εκείνος μας απαλλάσσει από τους φόρους της αμαρτίας, δεχόμενος να πληρώση γι’ αυτές ο ίδιος εξ άπαντος διά του τιμίου Του αίματος. Εμείς το μόνον που έχουμε να κάνωμε είναι να θελήσωμε να αγωνιστούμε για την αποβολή των παθών μας, ώστε «νομίμως αθλήσαντες» να λάβωμε τον στέφανο και την χαρά της νίκης, που είναι εξασφαλισμένη, διότι «μεθ’ ημών ο Θεός», ο σύμμαχός μας στον αγώνα και νικητής των παθών και του θανάτου!

Ξεκινώντας, λοιπόν, τον ωραίο αυτόν πνευματικό αγώνα καλούμαστε να εκριζώσωμε πρωτίστως την υπερηφανεία, που είναι η ρίζα και πηγή και μήτηρ της αμαρτίας (Ι. Χρυσόστομος), να αποβάλλωμε την «κακίστην υψηγορίαν» του Φαρισαίου και να μιμηθούμε την «αρίστην ταπείνωσιν» του Τελώνου, διότι μόνον η ταπείνωση μπορεί να μας οδηγήσει στην μετάνοια, όπως και τον άσωτο.

Πράγματι! Μόνον όταν ο άσωτος κατασπατάλησε την ουσία του πατρός, την πνευματική του δηλαδή παρακαταθήκη, και έπεσε πολύ χαμηλά, τότε και μόνον τότε συνειδητοποίησε «πόσων αγαθών εστερήθη και ποίας βασιλείας εξέπεσε», «ήλθε εις εαυτόν» και «αναστάς» επορεύθη την οδό της μετανοίας. Βεβαίως, εκείνον τον ωδήγησε πίσω η ανάμνηση της ζεστής πατρικής εστίας. Πόσοι, όμως, άσωτοι δεν βρίσκουν ποτέ τον δρόμο της επιστροφής και «λιμώττουν μη χορταζόμενοι» η και εάν βρούν την δύναμη να επιστρέψουν, δεν συναντούν κλειστές θύρες η σκληρές καρδίες;

Εισερχόμενοι βαθύτερα στο νόημα του Τριωδίου διαπιστώνουμε ότι ο Θεός δεν είναι μόνον φιλεύσπλαγχνος πατέρας (Κυριακή του Ασώτου), που δέχεται στις αγκάλες του τον ειλικρινώς μετανοούντα, αλλά και δίκαιος κριτής (Κυριακή των Απόκρεω η της Κρίσεως), που κρίνει αυστηρά αυτούς που αμελούν συστηματικά για την σωτηρία τους η αυτούς που αρκούνται μόνον σε λόγια αγάπης αλλά δεν εφαρμόζουν στην πράξη τον λόγο Του: «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου και τον πλησίον σου ως σεαυτόν».

Εάν δεν επιθυμούμε, επομένως, να ακούσωμε και εμείς εκείνο το φοβερό «Πορεύεσθε απ’ εμού πάντες οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον», τότε ας σπεύσωμε να μετανοήσωμε εγκαίρως, ώστε να βρεθούμε στα δεξιά του Κυρίου μας και να κερδίσωμε την ουράνια βασιλεία, από την οποία εξέπεσε διά της παρακοής ο προπάτοράς μας Αδάμ και «καθεζόμενος απέναντι του Παραδείσου ωδύρετο και έλεγεν: Οίμοι, τι πέπονθα ο τάλας! μίαν εντολήν παρέβην και των αγαθών παντοίων εστέρημαι» (Κυριακή της Τυρινής η της αναμνήσεως της εξόδου από τον Παράδεισο).

Με την ελπίδα, τέλος, να αποκτήσωμε και πάλι «την ητοιμασμένην ημίν βασιλείαν προ καταβολής κόσμου» εισερχόμαστε στον κορμό του Τριωδίου, στο στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, με την προοπτική της Αναστάσεως. Γι’ αυτό εξ αρχάς ευχόμαστε ο ένας στον άλλον όχι μόνον Καλό στάδιο αλλά και Καλή Ανάσταση, διότι αισιοδοξούμε ότι, αγωνιζόμενοι «νομίμως και ικανώς», θα αξιωθούμε, με την βοήθεια του Θεού, «πάντες κατιδείν και το Άγιον Πάσχα πνευματικώς εναγαλλόμενοι». Αμήν! Γένοιτο!

Συγγραφέας: Σοφία Μπεκρή, φιλόλογος-θεολόγος

Πηγή: https://www.pemptousia.gr/2024/02/minimata-apo-to-triodio/