Οι αιρετικοί Προτεστάντες δεν τιμούν καθόλου την Παναγία, δεν εννοούν τον ρόλο της στο μυστήριο της θείας Οικονομίας. Ο Γέροντας, ωστόσο, μου ανέφερε κάτι πολύ σημαντικό, που φαίνεται τολμηρό, αλλά στην πραγματικότητα συνεχίζει την πατερική θεολογία περί της Θεοτόκου. Μου είπε λοιπόν ότι η Παναγία είχε όλες τις αρετές, εννοείται βέβαια στον υπέρτατο για άνθρωπο βαθμό (ο Άγιος Σιλουανός εξάλλου δίδαξε ότι δεν έπεσε πότε σε αμάρτημα, ούτε καν και με τον λογισμό). Πάνω από όλα όμως την κοσμούσε η ταπείνωση. Το γεγονός μάλιστα ότι ήταν στο έπακρο ταπεινή, σχετίζεται άμεσα με το μυστήριο της Θείας Οικονομίας. Αυτός είναι και ο λόγος, που δεν ανακατευόταν ποτέ στα του Υιού Της, αν και θα μπορούσε να το κάνει, ως Μητέρα Του. Κάπου αλλού μάλιστα είχα διαβάσει πως η Παναγία δεν παραπονέθηκε στον Υιό Της, ούτε γιατί θέλησε να σταυρωθεί, και αυτό γιατί δεν είχε δική Της επιθυμία, αλλά επιθυμούσε ό,τι και ο Υιός Της. Η αγάπη της ήταν τέλεια, και απολύτως ειλικρινής, στον υπέρτατο για τον άνθρωπο βαθμό. Και γενικά, η τέλεια ταπείνωσή Της, κατά τον Γέροντα, ήταν αυτή που την έκανε αληθινά, κατά το ανθρώπινο, «Παναγία».
Επίσης, μου έκανε τεράστια εντύπωση το ότι ο Γέροντας μου είπε κάποτε ότι η Παναγία, κατά τον Ευαγγελισμό, πληροφορήθηκε πως θα κυοφορήσει τον ίδιο τον Θεό. Αυτό κάνει την αρετή της αληθινά υπέρλαμπρη, μοναδική, υπερούσια, για τα ανθρώπινα μέτρα. Όλοι μας λίγο ή πολύ φοβόμαστε μήπως καθετί που λέμε ή κάνουμε στενοχωρήσει τον Θεό, αισθανόμαστε δέος για τον Ύψιστο, δεν αντέχουμε να ανεβάζουμε έστω και λίγη ώρα ώρα πραγματικά τον νου μας στον Ουρανό, ενώ Αυτή «άντεχε», για να το πούμε έτσι, την γνώση ότι εκείνο το παιδάκι που της ζητά την άδεια, εν υπακοή, για το καθετί, ήταν ο ίδιος ο Θεός, που τρέμουν τα Σεραφείμ. Μάλιστα, ρώτησα τον Γέροντα πώς η Παναγία, ξέροντας ότι ο Υιός Της είναι ο Θεός, μπορούσε να Του πει «κάνε αυτό ή εκείνο» (ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέγει μάλιστα ότι ο Κύριος σκούπιζε κιόλας!) Μου είπε ότι η Παναγία στην πραγματικότητα, για να το πούμε έτσι απλά, δεν διέταζε πραγματικά τον Υιό Της, μόνος Του ο Κύριος ήξερε τι έπρεπε να κάνει (π.χ. δούλευε ως ξυλουργός). Ωστόσο, βαθιά-βαθιά, από ό,τι κατάλαβα, η σχέση της Θεοτόκου με τον Υιό Της είναι ένα μυστήριο που εμείς οι κοινοί άνθρωποι δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Γι’ αυτό είπε ο Άγιος Σιλουανός: «λίγα λόγια μας άφησε η Αγία Γραφή για την Θεοτόκο. Γιατί, ακόμη και αν έλεγε περισσότερα, δυστυχώς δεν θα μπορούσαμε να τα καταλάβουμε.» Αληθής λοιπόν Θεοτόκος η Παναγία μας, και πόσο αστοχούν θεολογικά εκείνοι που δεν την τιμούν!
Ρώτησα τον Γέροντα αν αυτό που ζητάμε στο Απόδειπνο από τη Παναγία, με την ευχή «και εν τω καιρώ της εξόδου μου, την αθλίαν μου ψυχήν περιέπουσα και τας σκοτεινάς όψεις των πονηρών δαιμόνων πόρρω αυτής απευλάνουσα» είναι κυριολεκτικό ή όχι. Μου είπε ότι όντως η Παναγία σκέπει τον άνθρωπο όσο ζει, αλλά και κατά τον καιρό του θανάτου του, γι’ αυτό και πρέπει φυσικά νύχτα και ημέρα να την παρακαλάμε για όλα, και μάλιστα το πιο φοβερό, τη σωτηρία της ψυχής μας. Η Παναγία βοηθά τη ψυχή και όταν αυτή αναχωρεί από αυτόν τον κόσμο. Επίσης, παρακάτω, όταν η ευχή λέγει «και της απορρήτου δόξης του Σου Υιού και Θεού ημών κληρονόμον με αποδεικνύουσα», θα πει ότι η Πανάχραντη Μητέρα του Κυρίου μας και Μητέρα όλων των ανθρώπων, μεσιτεύει και γι’ αυτό, για την σωτηρία δηλαδή της ψυχής μας την ώρα της Μέλλουσας Κρίσης. Η Παναγία έτσι, που δεν είναι βέβαια Θεός, αλλά κτίσμα και ταυτόχρονα «μετά Θεόν η Θεός», με τις πρεσβείες Της προς τον Υιό Της σώζει τον άνθρωπο. Γι’ αυτό και λέμε μόνο σε Αυτήν «σώσον ημάς», καθώς η παρρησία στον Υιό Της είναι πολύ μεγάλη. Και αν ισχύει το βιβλικό «πολύ ισχύει δέησις δικαίου προς ευμένειαν δεσπότου», τι να πει κανείς για Αυτήν που ήταν τόσο ταπεινή, ώστε ο Θεός θέλησε να σκηνώσει στην κοιλία Της;
Μια μέρα ζήτησα από τον Γέροντα να μου πει κάτι ωφέλιμο και τότε ο πατήρ συνέβη να μου αναφέρει πολλά για τον Τίμιο Πρόδρομο, ότι δηλαδή ήταν το αγιότερο και δικαιότερο πρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης (η Παναγία ανήκει στην Καινή, ενώ μετά την έλευση, τον Σταυρό και την Ανάσταση του Κυρίου υπάρχουν και άλλοι πολλοί μεγάλοι, όπως οι Απόστολοι κ.λπ.). Και ο Τίμιος Πρόδρομος ήταν ο αγιότερος όλων αφενός γιατί γεννήθηκε με θεία παρέμβαση, αφετέρου δε γιατί κήρυξε εκ κοιλίας μητρός τον Χριστό, όπως λέγει η ιδία η Αγία Γραφή («εσκίρτησεν το βρέφος εν αγαλλιάσει …»), πράγμα φοβερό και να το σκεφτεί κανείς. Περαιτέρω, αξιώθηκε να βαπτίσει τον Χριστό μετά φόβου και τρόμου, δηλαδή επιπλέον μαρτύρησε για να ελέγξει όσους καταπατούσαν τις εντολές του Κυρίου, δηλαδή και πάλι του Χριστού. Επιπλέον, ο Τίμιος Πρόδρομος χαιρόταν να ακούει ότι «ο Χριστός αυξάνεται, αυτός δε ελαττούται», όταν οι δικοί του μαθητές άρχισαν να πλησιάζουν τον Χριστό κ.λπ. Ήταν δηλαδή και αυτός άκρως ταπεινός. Όλα αυτά τα έργα του μεγίστου των Προφητών μας δείχνουν ότι, οτιδήποτε και να κάνουμε, πρέπει να γίνεται πρωτίστως προς δόξαν Θεού. Αυτό είναι το τέλειο. Όταν κάποιος κάνει κάτι καλό για να κερδίσει τον Παράδεισο, αυτός βέβαια εργάζεται καλά, αλλά το τέλειο είναι να ποιεί τα πάντα όπως ο αγιος Ιωάννης, «προς δόξαν Θεού». Και αν θέλουμε να εργαστούμε κάτι καλό (π.χ. να ανεγείρουμε μια εκκλησία), και πάλι πρέπει να ρωτάμε τον πνευματικό μας πατέρα σχετικά, για να βεβαιωθούμε ότι όντως ο Θεός το θέλει.