«καὶ διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ λέγων, τί ποιήσω, ὅτι οὐκ ἔχω ποῦ συνάξω τοὺς καρπούς μου;» (Λουκᾶ 12, 17)

Τὴν φιλαργυρία καὶ τὴν πλεονεξία, τὴν καταδικάζει ἀπερίφραστα ὁ Θεός. Γιὰ νὰ δώση δὲ μὲ τὸν πιὸ ἁπλὸ καὶ κατανοητὸ τρόπο νὰ τὸ ἐννοήσωμε ἡ Θεία Σοφία, ἔπλεξε ὁ Κύριος μας τὴν σύντομη, ἀλλὰ τόσο περιεκτικὴ παραβολή, ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στὸ Εὐαγγέλιο. Τὴν παραβολὴ τοῦ ἄφρονος, ὅπως συνηθίζομε νά λέμε, πλουσίου, τὴν ὁποίαν κατέκλεισε μὲ τὸν ἑξῆς ἀποφθεγματικό Του λόγο: «οὕτως ὁ θησαυρίζων ἑαυτῷ καὶ μὴ εἰς Θεὸν πλουτῶν».

Ἰδού, μᾶς εἶπε συμπερασματικά ὁ Θεάνθρωπος, τί παθαίνει ἐκεῖνος, ποὺ παλεύει νὰ συγκεντρώση μέ πάθος, ἀλόγιστα, πλούτη ὑλικὰ καὶ ὄχι πνευματικά. Πλούτη φθαρτὰ καὶ ἐπίκηρα καὶ ὄχι τὴν ἀρετή τῆς ψυχῆς, ποὺ εἶναι ἄφθαρτος καὶ αἰώνιος πλοῦτος. Ὅ,τι ἐξάλλου διεκήρυσσαν παραπλήσια φιλοσοφώντας καὶ οἱ πρόγονοί μας λέγοντας ὅτι, «πᾶς ὁ ἐπὶ γῆς καὶ ὑπὸ γῆς χρυσὸς ἀρετῆς οὐκ ἀντάξιος». Γι’ αὐτὸ καὶ λίγο πρὶν διδάξη τὴν σημερινὴ παραβολή μᾶς προέτρεψε νὰ μένωμε μακρυὰ ἀπὸ τὴν πλεονεξία. «Ὁρᾶτε καὶ φυλάσσεσθε, εἶπε, ἀπὸ πάσης πλεονεξίας».

Ἀργότερα μάλιστα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος κάνοντας λόγο γιὰ τὴν πλεονεξία θὰ τονίση πρὸς τοὺς χριστιανούς, ὅτι οὔτε ὡς ὄνομα δὲν πρέπει ἡ πλεονεξία νὰ εἶναι γνωστὴ μεταξὺ τῶν χριστιανῶν! «…πλεονεξία μηδὲ ὀνομαζέσθω ἐν ὑμῖν, καθὼς πρέπει ἁγίοις» (Ἐφεσίους 5,3).

Ἔχοντας ὅλα αὐτὰ ὑπόψη ἀντιλαμβανόμεθα, τί δυστυχία προκαλεῖ μέσα στὴν οἰκογένεια, ἐὰν ὁ οἰκοδεσπότης, ὁ πατέρας, εἶναι κυριευμένος ἀπὸ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας. Ἆραγε, θὰ ἐρωτήσωμε κατ’ ἀρχάς, ὑπάρχει χῶρος στὴν καρδιὰ τοῦ παθολογικὰ φιλάργυρου γιὰ τὸν συνάνθρωπό του; Σύμφωνα μάλιστα καὶ μὲ τὴν διαπίστωση τοῦ Κυρίου μας, ὅτι «ὅπου ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν» (Ματθ. 6,21).

Ἐὰν, ἑπομένως, ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ὅλος ὁ συναισθηματικός του κόσμος καὶ ἡ σκέψη του καὶ οἱ ἐπιθυμίες του καὶ οἱ ὁραματισμοὶ του εἶναι στραμμένα στὸ χρῆμα καὶ στὸν ὑλικὸ πλοῦτο, ποῦ θὰ εὑρεθῆ χῶρος γιὰ αἰσθήματα, γιὰ σκέψεις, γιά ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν πλησίον, γιὰ τὸν συνάνθρωπο;

Ὡραιότατα καὶ ψυχολογικώτατα παρουσίασε ὁ Κύριος μας τὸν φιλάργυρο τὴν ὥρα τῆς βραδυνῆς ἀνάπαυσης, καθώς διελογίζετο καί εἶχε συμβούλιο μὲ τὸν ἑαυτό του, νὰ μὴ σκέπτεται τίποτε ἄλλο παρὰ τὰ ἀγαθά του. Κανέναν ἄλλον νά μή φέρη στό νοῦ του, ἀπὸ τοὺς διπλανούς του, ποὺ θὰ ὑπέφεραν καὶ θὰ εἶχαν κάποια ἀνάγκη.

Δυστυχῶς τὸ ἴδιο θὰ ἐπαναλαμβάνεται καὶ μέσα στὴν οἰκογένεια, στή μικρή κοινωνία.  Ὁ φιλάργυρος πατέρας οὐδὲποτε θὰ κυττάξη τὶς πνευματικὲς ἀνάγκες τῶν παιδιῶν του. Ποῦ νά σκεφθῆ γιά τήν θρησκευτική καί πνευματική τους πρόοδο; Θὰ ἀδιαφορήση ἀκόμη καὶ γιά τὴ σύζυγό του. Στήν περίπτωση του ὅλα τὰ ἀνθρώπινα, τά ὡραῖα αἰσθήματα, συμπυκνώνονται στὴν ἀγάπη τοῦ χρήματος. Ἐκεῖ ἐπάνω ἀναπνέει.

Ἡ οἰκογένεια κάποτε ὑποφέρει πολὺ ἀπὸ τὸν φιλάργυρο πατέρα. Μπορεῖ νὰ διαθέτη οἰκονομικὴ ἄνεση, ἀλλὰ τὸ σφιχτὸ χέρι τοῦ πατέρα τὴν ἔχει πρὸ πολλοῦ ἐξοβελίσει ἀπὸ τὴν οἰκογενειακὴ ἑστία. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ τοῦ πάθους ζωηρές, ἀνοίκιες διαμαρτυρίες, φωνές, διαπληκτισμοί, βαρβαρότητες ἀμαυρώνουν τελείως τὴν καθαρὴ ἀτμόσφαιρα τῆς οἰκογένειας. Αἰτία πάντα εἶναι ἡ ἀθεράπευτη φιλαργυρία τοῦ πατέρα.

Εἶναι φοβερὸς, ἀπαίσιος δαίμονας ἡ πλεονεξία καὶ ἀπληστία. Εἶναι ὁ Μαμωνάς, ὁ μεγάλος ἀντίπαλος τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Τὸν ἀντιμάχεται θανάσιμα. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος μᾶς προέτρεψε ἐνθέρμως τονίζοντας «οὐ δύνασθε Θεῶ δουλεύειν καὶ μαμωνᾶ» (Ματθ. 6,24).

Μεγάλα δεινὰ ἐπισωρεύει στὴν οἰκογένεια ἡ κακία τῆς φιλαργυρίας, ὅταν βρῆ μόνιμο καταφύγιο στὴν καρδιὰ ἰδίως τοῦ πατέρα. Δὲν εἶναι λίγα τὰ διαζύγια, οἱ σοβαροὶ κλονισμοὶ τοῦ ἱεροῦ θεσμοῦ τοῦ γάμου, οἱ ὁποῖοι ὀφείλονται σὲ ὄχι ἄλλη αἰτία, παρὰ στὴν φιλαργυρία. Ἕνα εἶναι πάντως βέβαιο, ὅπως μαρτυρεῖ ἡ πεῖρα τοῦ καθενός μας, ὅτι ἡ εὐτυχία καὶ ἡ χαρὰ καὶ ἡ γαλήνη ἔχουν πρὸ πολλοῦ ἐξοστρακισθῆ ἀπὸ τὴν οἰκογένεια, ὅπου ἐκεῖ λατρεύεται ὁ Μαμωνᾶς. Τοὺς πικροὺς καρποὺς δέ τῆς ἐμπαθοῦς προσκολλήσεως στὸ χρῆμα τοὺς γεύονται τελικά καὶ ἡ σύζυγος καὶ τὰ παιδιά.

Θλιβερόν, ἀξιοθρήνητον, τὸ τέλος τοῦ φιλάργυρου τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου μας. «Ἄφρον, ταύτη τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπό σου, ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;», ἀντήχησε στή σκοτεινή του συνείδηση τό πικρό μήνυμα τοῦ τέλους του. Ἀλλὰ μήπως καὶ τὸ τέλος τοῦ κάθε φιλάργυρου πατέρα, ποὺ τυραννεῖ τὴν οἰκογένειά του μὲ τὸ πάθος του, μήπως εἶναι καλύτερο; Εἴθε ὁ Κύριος νὰ φυλάξη τὴν κάθε οἰκογένεια ἀπὸ παρόμοια δοκιμασία. Ἀπό φιλάργυρο καί ἄπληστο πατέρα. Ἀμὴν!