Βρισκόμαστε, αγαπητοί μου αδελφοί, περίπου στο μέσο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και η Εκκλησία μας εορτάζει την τρίτη Κυριακή των Nηστειών  την εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως, υψώνει δηλ. τον Τίμιο Σταυρό και μάς καλεί να τον προσκυνήσουμε για να αντλήσουμε αγιασμό και χάρη.

Η βιβλική αφήγηση εντάσσεται στην ενότητα όπου ο Ιησούς παρουσιάζεται να πορεύεται από τη βόρεια Γαλιλαία στην περιοχή πέραν του Ιορδάνου και από εκεί προς τα Ιεροσόλυμα. Στην διάρκεια αυτής της πορείας ο Χριστός αποκαλύπτει στους μαθητές το επικείμενο πάθος Του[1].Προηγείται η μεσσιανική ομολογία του αποστόλου Πέτρου στην Καισάρεια του Φιλίππου ότι ο Χριστός είναι «ο υιός του Θεού» (στιχ.29) και ακολουθούν οι προϋποθέσεις που θέτει ο Κύριος και οι συνέπειες για όσους θέλουν να «ακολουθήσουν» τον Χριστό. Όσοι αποφασίσουν να είναι πραγματικοί μαθητές Του θα έχουν την ίδια πορεία με αυτήν του Θεού, δηλαδή από τον Σταυρό και το πάθος, στην δόξα και την ουράνια βασιλεία Του.

Οι μαθητές δεν είχαν  κατανοήσει ποιος ήταν ο Μεσσίας και ποια ήταν η πραγματική του αποστολή. Μετά την ομολογία του Πέτρου ότι ο Ιησούς ήταν ο Μεσσίας, ο Ιησούς τους προειδοποίησε να μην πει κανείς γι ‘αυτόν (Μάρκ. 8:30). Τα λόγια του πάθους από τον Χριστό ήχησαν περίεργα στους μαθητές Του, όμως ο Κύριος με την αποστροφή του προς την λανθασμένη κοσμική προοπτική του Πέτρου τον επιπλήττει και τους θυμίζει ότι αυτοί που κλήθηκαν να Τον ακολουθήσουν θα πρέπει να έχουν στη ζωή τους την προοπτική του πάθους[2].Άρχισε να τους διδάσκει ότι ο Υιός του ανθρώπου πρέπει να υποφέρει πολλά πράγματα και να απορριφθεί από τους πρεσβύτερους, τους αρχιερείς και τους γραμματείς, να θανατωθεί και μετά από τρεις μέρες να αναστηθεί (Μαρκ8:31-32).

Για τον λόγο αυτό ακολουθούν οι προϋποθέσεις και οι συνέπειες του «ακολουθείν» τον Χριστό. Ο Ιησούς καλεί τους μαθητές Του να αλλάξουν τον κοσμικό τρόπο ζωής τους , να υποτάξουν το θέλημά τους στο θέλημα του θεού,να απαρνηθούν τον εαυτό τους, να  σηκώσουν το σταυρό τους και να τον ακολουθήσουν. Να«χάσουν» τη ψυχή τους για χάρη Του, αν θέλουν να την σώσουν. Ζητά μια πλήρη δέσμευση  χρησιμοποιώντας τρεις λέξεις: απαρνησάσθω – ἀράτω – ἀκολουθείτω.

Ο πιστός χριστιανός θα υπομείνει τους εμπαιγμούς και τις κακολογίες, τους κατατρεγμούς και τις θλίψεις, θα υποφέρει «πάσχων ἀδίκως», όπως διαβεβαιώνει και ο Απόστολος Πέτρος. Γι αυτό μας κάλεσε ο Θεός που «ἔπαθεν ὑπὲρ ὑμῶν», να γίνουμε μιμητές του Πάθους Του[3]. Εφόσον είμαστε ανάμεσα στον κόσμο θα έχουμε θλίψη, είπε ο Κύριος, αλλά να έχουμε θάρρος, γιατί Αυτός νίκησε τον κόσμο (Ιω. 16,33). Και όλες οι κακουχίες αυτές θα γίνουν εξαιτίας της πίστης μας και της ομολογίας του Αγίου ονόματός Του[4].«Δεν έχουμε να παλέψουμε με ανθρώπους», λέει ο απόστολος Παύλος, «αλλά με αρχές και εξουσίες, με τους κυρίαρχους του σκοτεινού τούτου κόσμου, δηλαδή με τα πονηρά πνεύματα, που βρίσκονται ανάμεσα στη γη και στον ουρανό» (Εφ. 6,12). Τα όπλα μας όμως είναι «δυνατὰ τῷ Θεῷ πρὸς καθαίρεσιν ὀχυρωμάτων»[5].

Η πορεία του χριστιανού στον κόσμο δεν πρέπει να είναι διαφορετική από την πορεία του Χριστού. Σταυρός-πάθος-ανάσταση-βασιλεία του Θεού. Ο πιστός στον Κύριο εγκαταλείπει, απαρνιέται τη ζωή του  και τελικά σώζεται. Ο αληθινός μαθητής του Χριστού είναι έτοιμος να υπομείνει τις θλίψεις, τους κινδύνους ,τους αγώνες, τα παθήματα υπέρ του Χριστού και η πλήρης ανταμοιβή του θα  είναι η αιώνια ζωή . Η «απώλεια» της ζωής του με το θάνατο για τον Χριστό έχει ως έπαθλο την μετοχή στη βασιλεία του Θεού.

Σκοπός μας δεν είναι να κερδίσουμε τον κόσμο, χάνοντας την ψυχή μας, ούτε να ανταλλάξουμε την ψυχή μας για κάτι πρόσκαιρο, αλλά να δώσουμε την ψυχή μας, τη ζωή μας για τον Χριστό και το Ευαγγέλιο Του, να τον ομολογούμε πάντα μέσα στον άπιστο και αμαρτωλό κόσμο. Η αιώνια ζωή στη βασιλεία του Θεού κερδίζετε με τη θυσία της ζωής μας ένεκεν του Χριστού και του ευαγγελίου Του.

Αυτούς που ντρέπονται να ομολογήσουν ότι ανήκουν ολοκληρωτικά στον Χριστό,  ο Χριστός δεν θα τους αναγνωρίσει ως δικούς Του κατά την ώρα της Κρίσης. Η ομολογία πίστης στον Χριστό αποτελεί βασικό στοιχείο του αληθινού μαθητή που θέλει να είναι αντάξιος του διδασκάλου του[6]. OΑπόστολος Παύλος στην Β΄προς Τιμόθεον επιστολή του τον προτρέπει να μην ντρέπεται να μαρτυρεί τον Χριστό.

Προτίθεται, λοιπόν, σήμερα ο «μέγας του Κυρίου Σταυρός ο παμμακάριστος, το πανάγιον και ζωηφόρον ξύλον, η πηγή της αγιότητος»  προς προσκύνηση με σκοπό την ψυχική αγαλλίαση των πιστών. Ο Σταυρός του Κυρίου μας είναι το καύχημά μας, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος[7] και ο λόγος του Σταυρού είναι δύναμη Θεού που σώζει[8].

Ποια είναι η αλήθεια του Σταυρού;    Ας ακούσουμε τι λένε οι  Πατέρες της Εκκλησίας μας γι αυτόν.

Μιλώντας ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για τον τίμιο Σταυρό λέγει: «Ο Σταυρός… έφερε τη συμφιλίωση, έκαμε τη γη ουρανό, ανέμιξε τους ανθρώπους με τους αγγέλους, γκρέμισε την ακρόπολη του θανάτου, παρέλυσε τη δύναμη του διαβόλου, εξαφάνισε τη δύναμη της αμαρτίας, απάλλαξε τη γη από την πλάνη, ξαναέφερε την αλήθεια, έδιωξε τους δαίμονες… ανέτρεψε βωμούς… θεμελίωσε τις Εκκλησίες»[9] Ακόμα σε ένα λόγο του μας λέγει: «Ο Σταυρός κατάργησε την αμαρτία, έγινε για την οικουμένη καθαρτικό φάρμακο, μέσο συμφιλιώσεως μετά από πολυχρόνια έχθρα ανάμεσα στον άνθρωπο και το Θεό. Ο Σταυρός του Κυρίου άνοιξε τις πόρτες του ουρανού, έκανε τους εχθρούς φίλους, επανέφερε τον άνθρωπο που είχε πέσει , εγκατέστησε την ανθρώπινη φύση μας στα δεξιά του θρόνου του Θεού, μας χάρισε άπειρα άλλα αγαθά. Ο Σταυρός είναι το σημείο και το σύμβολο της σωτηρίας μας και της ελευθερίας όλων των ανθρώπων και της επιείκειας και αγάπης του Κυρίου μας προς εμάς. Αυτός ο Σταυρός έσωσε και επανέφερε στο Θεό την οικουμένη, έδιωξε την πλάνη, επανέφερε την αλήθεια, την γη την έκανε ουρανό, τους ανθρώπους τους έκανε Αγγέλους. Εξ’ αιτίας αυτού οι δαίμονες δεν είναι πλέον φοβεροί, αλλά άξιοι περιφρονήσεως».

OΜέγας Αθανάσιος λέγει ότι «ο Σταυρός από ευτελές ξύλον, φυτεύθηκε στην ασεβεστάτη οικουμένη και γεώργησε την ευσέβεια, αναδείχθηκε ιατρός και αλεξιφάρμακον»[10].

Για τον  Αγιο Γρηγόριο τον Παλαμά ο Σταυρός είναι η κατάργηση της αμαρτίας. Στην ομιλία του «Εις τον Τίμιον και Ζωοποιόν Σταυρόν» γράφει χαρακτηριστικά: «Να αφήσουμε τον παλαιὸ νόμο, και να πάμε στον ίδιο τον Κύριο, για τον οποίο και δια του οποίου έγιναν τα πάντα, ο οποίος έλεγε πρὶν απο το Σταυρό: όποιος δεν σηκώνει το σταυρό του για να με ακολουθήσει, δεν είναι άξιός μου, και όποιος θέλει να έλθει πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθήσει. Τούτο λοιπὸν είναι η σοφία και δύναμη του Θεού, το να νικήσει δι᾿ ασθενείας, το να υψωθεί δια ταπεινώσεως, το να πλουτίσει δια πτωχείας. Όχι μόνο δε ο λόγος και το μυστήριο του Σταυρού, αλλὰ και ο τύπος είναι θείος και προσκυνητός, διότι είναι σφραγίδα ιερά, σωστικὴ και σεβαστή, αγιαστικὴ και τελεστικὴ των υπερφυών και απορρήτων αγαθών που ενεργήθηκαν στο γένος των ανθρώπων απο το Θεό, αναιρετικὴ κατάρας και καταδίκης, καθαιρετικὴ φθοράς και θανάτου, παρεκτικὴ αϊδίου ζωής και ευλογίας, σωτηριώδες ξύλο, βασιλικὸ σκήπτρο, θείο τρόπαιο κατά ορατών και αοράτων εχθρών, έστω και αν οιοπαδοὶ των αιρετικών φρενοβλαβώς δυσαρεστούνται. Ο Σταυρὸς του Κυρίου παριστάνει όλη την οικονομία της σαρκικής παρουσίας και περικλείει όλο το κατ᾿ αυτὴν μυστήριο, εκτείνεται προς όλα τα πέρατα και περιλαμβάνει όλα, τα άνω, τα κάτω, τα γύρω, τα ενδιάμεσα και το οποίο ο ίδιος ο Κύριος ονομάζει φανερώς ύψος και δόξα Του, όταν επρόκειτο να ανεβεί σε αυτό, κατά τη μέλλουσα δε παρουσία και επιφάνειά Του προαναγγέλλει ότι θα έλθει το σημείο τούτου του Υιού του ανθρώπου με πολλή δύναμη και δόξα».[11]

Ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης μας λέγει ότι ο Σταυρός είναι για τον καθένα μας «ο φύλαξ εν νυκτί, εν ημέρα πύργος, εν σκότει χειραγωγός, εν ευθυμία χαλινός, εν αθυμία ψυχαγωγός, εν πειρασμοίς βοηθός, εν κινδύνοις σωτήρ, εν λύπαις παρήγορος, εν ανάγκαις πρόμαχος, εν θαλάσση κυβερνήτης, εν συμφοραίς ανάψυξις».[12]

O Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός χαρακτηρίζει τον τίμιον Σταυρόν «προφητών γάρ και αποστόλων καύχημα, όπλον αναιρετικόν, αποκτείνον τους αιρετικούς της γής». Όλες οι ανθρώπινες αισθήσεις, λέγει, που προσκυνούν τον Σταυρόν καθαγιάζονται από την χάρη του[13].

Τέλος, ο Αγιος Θεόδωρος Στουδίτης στον λόγο του «Εις την προσκύνησιν του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού» γράφει: «Σήμερον προσκυνείτε Σταυρός ο πανάγιος και η Χριστού Ανάστασις ευαγγελίζεται. Σήμερον προσκυνείται ξύλον το ζωοπάροχον και ο κόσμος όλος αναζωπυρείται προς αίνεσιν. Σήμερον προσκυνείται ο τριμερής Σταυρός και τα τετραπέρατα εορτάζει χαρμόσυνα. Μακάριοι οι οφθαλμοί των βλεπόντων το της ειρήνης του παντός τρόπαιον»[14].

Μόνο καύχημά μας, όπως δηλώνει ο Παύλος, είναι ο Σταυρός του Χριστού[15].

Στις δύσκολες για όλους μέρες μας ας προστρέξουμε ευλαβικά στον Κύριο και Θεό μας να μας απαλλάξει σύντομα από την πανδημία αυτή. Η παραμονή μας στις οικίες μας ας γίνει αφορμή για περισσότερη πνευματική ασχολία, με την μελέτη του λόγου του Θεού, με περισσότερη προσευχή και εμπιστοσύνη στο θέλημά Του. Ας προσευχηθούμε να φωτίσει και να αγιάζει τους παρόχους υπηρεσιών υγείας, να θεραπεύσει τους αρρώστους και να ενισχύσει τους ολιγόπιστους.  Ας προσκυνήσουμε τον τίμιο Σταυρό αναφωνώντας τα λόγια  του ιερού υμνωδού:

«Χαίροις ὁ ζωηφόρος Σταυρός, τῆς εὐσεβείας τὸ ἀήττητον τρόπαιον ἡ θύρα τοῦ Παραδείσου ὁ τῶν πιστῶν στηριγμὸς τὸ τῆς Ἐκκλησίας περιτείχισμα, δι’ οὗ ἐξηφάνισται, ἡ ἀρὰ καὶ κατήργηται καὶ κατεπόθη τοῦ θανάτου ἡ δύναμις καὶ ὑψώθημεν ἀπὸ γῆς πρὸς οὐράνια, ὅπλον ἀκαταμάχητον δαιμόνων ἀντίπαλε δόξα Μαρτύρων Ὁσίων ὡς ἀληθῶς ἐγκαλλώπισμα λιμὴν σωτηρίας ὁ δωρούμενος τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος».

Παραπομπές:

[1]Καραβιδόπουλος Ι.,Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, Ερμηνεία Καινής Διαθήκης 2, Εκδ.Πουρναρα, Θεσσαλονίκη 1988, 265.

[2]Καραβιδόπουλος Ι., όπ.παρ.,σελ.271.

[3] Α΄Πετρ.2,19-21.

[4] Ιω. 15,21.

[5] Β΄Κορ.10,4.

[6]Καραβιδόπουλος, όπ. παρ., 275-276.

[7] Γαλ.6,14.

[8] Α΄Κορ. 1,18.

[9]Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ομιλία εις το “Πάτερ, ει δυνατόν εστί, παρελθέτω…, ΕΠΕ 26,99.

[10] Μ.Αθανασίου, “Λόγος εις το Πάθος του Κυρίου”, PG 28, 1056.

[11] Γρηγορίου Παλαμά, ομιλία ΙΑ΄ Εις τον τίμιον και Ζωοποιόν Σταυρόν, ΕΠΕ 9 ,316.

[12]Ανδρέου Κρήτης, Λόγος Ι’ – Εις την παγκόσμιον Ύψωσιν του τιμίου και ζωοποιού σταυρού, PG 97,1021.

[13] Γερμανού, Πατρ.Κων/λεως , Τη Τρίτη Κυριακή των νηστειών και εις τον ζωοποιόν Σταυρόν,PG140,645.

[14] Θεοδώρου Στουδίτου, Λόγος εις την προσκύνησιν του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού εν τη Μεσονηστίμω, PG 99,693.

[15] Γαλ. 6,14.

Πηγή: https://www.pemptousia.gr/2022/03/cheris-o-zoiforos-stsavros/